Η κατάθλιψη στα παιδιά και τους εφήβους αποτελεί σοβαρή διαταραχή και δημιουργεί πολλαπλές δυσκολίες. Επειδή είναι δυνατόν να χρονίσει, απαιτείται μεγάλη προσπάθεια από την πλευρά του παιδιού / του εφήβου και των γονέων του, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Τις περισσότερες φορές συναντάται συννοσηρότητα της κατάθλιψης με άλλες διαταραχές, δηλαδή παράλληλα με την κατάθλιψη συνυπάρχουν συμπτώματα από διαταραχές άγχους, υπερκινητικότητας, σχολικής άρνησης, προβλημάτων συμπεριφοράς…
ποια είναι η κλινική εικόνα ενός παιδιού με κατάθλιψη;
Η κατάθλιψη επηρεάζει το παιδί και τον έφηβο σε πολλούς τομείς.
- Διάθεση: ένα καταθλιπτικό παιδί βιώνει συχνά έντονα και παρατεταμένα συναισθήματα θλίψης, ενοχής, ντροπής, υπερευαισθησίας.
- Συμπεριφορά: συναντάται, είτε αυξημένη κινητική δραστηριότητα και διέγερση, είτε υποτονική διάθεση και κοινωνική απόσυρση. Στην εφηβική ηλικία παρουσιάζεται επιθετικότητα, κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, καταστροφική συμπεριφορά.
- Αντιλήψεις: συναισθήματα μειωμένης αυτοεκτίμησης και προσωπικής αναξιότητας κυριεύουν το παιδί με κατάθλιψη. Νιώθει καταδικασμένο σε αποτυχία, ταλαιπωρείται από ανησυχίες και φόβους, αποσύρεται από το σχολικό πλαίσιο.
- Σκέψη: ενδότερες αρνητικές σκέψεις και έντονη αυτοκριτική κυριαρχούν στο μυαλό του παιδιού με κατάθλιψη. Δυσκολεύεται να συγκεντρώσει κάπου την προσοχή του και κατηγορεί τον εαυτό του για καθετί.
- Βιολογικές αλλαγές: σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλοι, ναυτία, πόνοι στο στομάχι, μα κυρίως διαταραχές στον ύπνο και τη διατροφή εμφανίζονται σταδιακά στην καθημερινότητα του καταθλιπτικού παιδιού.
τι προκαλεί την κατάθλιψη σε ένα παιδί;
Η αιτιολογία της κατάθλιψης σε παιδιά και εφήβους συμπεριλαμβάνει διάφορους παράγοντες, που φαίνεται να αλληλεπιδρούν στην εκδήλωση της διαταραχής. Διάφορες αρνητικές και δυσλειτουργικές αντιλήψεις του μυαλού στην κατανόηση των γεγονότων, η διατάραξη των διαπροσωπικών σχέσεων και οι δυσκολίες αλληλεπίδρασης με την οικογένεια και την κοινωνία, τα αρνητικά γεγονότα, όπως το διαζύγιο, ο θάνατος των γονέων, κάποιο τραυματικό γεγονός, η γενετική προδιάθεση, βιολογικοί παράγοντες… αποτελούν ορισμένες αιτίες στην παιδική κατάθλιψη.
ποιες άλλες δυσκολίες προκαλεί η κατάθλιψη στην παιδική / εφηβική ηλικία;
Τα παιδιά και οι έφηβοι με κατάθλιψη αντιμετωπίζουν επιπροσθέτως δυσκολίες στους τομείς των ακαδημαϊκών επιδόσεων, των γνωστικών λειτουργιών και των κοινωνικών τους σχέσεων.
Η δυσκολία στη συγκέντρωση προσοχής και η παντελής έλλειψη κινήτρου και ενδιαφερόντων, μα κυρίως η ψυχοκινητική επιβράδυνση οδηγούν μοιραία σε σχολική αποτυχία και σε περιορισμένη μάθηση. Ο μη λειτουργικός τρόπος αντίληψης και επεξεργασίας των εξωτερικών ερεθισμάτων προκαλεί στα παιδιά συναισθήματα ματαίωσης και αποστέρησης, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να μην έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Περισσότερες δυσχέρειες όμως τα καταθλιπτικά παιδιά συναντούν στην κοινωνικότητα τους. Η κοινωνική απόρριψη και η χαμηλή δημοτικότητα ταλαιπωρούν τα παιδιά αυτά και τα απομονώνουν. Η δυσκολία κοινωνικής λειτουργικότητας ανατροφοδοτεί τις αρνητικά φορτισμένες και απαισιόδοξες σκέψεις, με αποτέλεσμα να επιτείνεται η σοβαρότητα της διαταραχής.